Zdrowie z pomidora

Dotarł do nas za sprawą Krzysztofa Kolumba zza oceanu. Jego ojczyzną jest Ameryka Południowa, gdzie wciąż jeszcze spotkać można jego dziko rosnące krzewinki. Od tej pory zawładnął niewątpliwie naszymi sercami: odchudza, odmładza, a także chroni przed nowotworami. Przez IŻŻ uznany za warzywo, z punktu widzenia botaniki jest właściwie owocem O kim mowa? Oczywiście o pomidorze.

Niedoceniany
Aż trudno uwierzyć, że jeszcze w ubiegłym wieku warzywo to, uważano za trujące najprawdopodobniej z powodu przykrego zapachu wydzielanego przez liście i łodyżki. Z tego względu pomidory uprawiano wtedy przede wszystkim jako rośliny ozdobne. Nie trzeba było jednak długo czekać, aby ludzkość odkryła walory smakowe i zdrowotne tej rośliny. Do Polski pomidory przybyły wraz z włoszczyzną z dworu królowej Bony. Dziś zajmują pierwsze miejsce w zbiorach warzyw w krajach UE (rocznie ok. 12-13 mln ton). Jednym z głównych eksporterów pomidorów jest Polska, która wysyła je nawet do Grecji.

                                                         Doktor pomidor

Obecnie pomidor nie jest ceniony jedynie przez smakoszy, ale również dietetyków i lekarzy. Składa się bowiem aż w 93 procentach z wody i tylko niewielkiej ilości białka, węglowodanów oraz tłuszczów. Charakteryzuje się bardzo mała ilością kalorii- 100 g tych warzyw to zaledwie 15 kcal, dlatego doskonale sprawdza się w dietach odchudzających. Poza tym pomidor jest źródłem błonnika pokarmowego, dzięki któremu czujemy się syci. Zawarte w pomidorze kwasy organiczne pobudzają natomiast wydzielanie soków organicznych, regulując przemianę materii. Dzięki swojemu nieocenionemu składowi pomidory są wykorzystywane w dietach przeciw otyłości, w cukrzycy, chorobach serca. Zaleca się je szczególnie młodzieży oraz dzieciom w czasie intensywnego wzrostu, a także osobom cierpiącym na zaparcia. Ze względu na zawartość bromu pomidory działają kojąco.

Skarbnica witamin i składników mineralnych
Pomidory zawierają w swoim składzie min. witaminy A, B1, B2, C, PP, kwas foliowy niewielkie ilości D, E i K, składniki mineralne – przede wszystkim związki potasu, ale także sodu, wapnia, żelaza, miedzi, fosforu i magnezu. Już dwa pomidory dziennie mogą uczynić wiele dobrego w naszym organizmie:

• pokrywają ok.35 % dziennego zapotrzebowania na witaminę A, utrzymując w doskonałej kondycji nasze oczy oraz przedłużając młodość.
• są źródłem znacznej ilości witaminy C (prawie 100% dziennego zapotrzebowania). Witamina ta odpowiedzialna jest za produkcje kolagenu, zwiększanie wydajności układu odpornościowego oraz przyspieszanie gojenia ran.
• spora dawka witamin z grupy B wpływa korzystnie na układ nerwowy, a znajdująca się wśród nich witamina PP usprawnia metabolizm cukru i cholesterolu we krwi.

                                                             Cenny likopen

Warto zaznaczyć, iż pomidory są niezwykle bogate w cenny antyutleniacz- likopen, który nadaje im czerwony kolor. Likopen znajdujący się w naszych pokarmach należy do jednej z pięciu grup karotenoidów obecnych w przyrodzie. Jest on najbardziej skutecznym likwidatorem wolnych rodników spośród wszystkich znanych karotenoidów. Wolne rodniki są to atomy, które posiadają „niesparowane” elektrony, dzięki czemu maja zdolność łączenia innych molekuł w reakcji chemicznej utleniania. Reakcja ta ma bardzo niekorzystny wpływ na nasz organizm. Powoduje wiele groźnych chorób jak:

• artretyzm
• choroby serca
• nowotwory

Najważniejszym sposobem zapobiegania tym niezwykle szkodliwym procesom jest działanie antyutleniaczy, wśród których bardzo wysoką skutecznością odznacza się właśnie likopen. Badania dowodzą, iż dieta bogata w ten „cudowny składnik” zapobiega zawałom serca i rozwojowi miażdżycy, zmniejsza również ryzyko wystąpienia raka szyjki macicy i prostaty oraz hamuje proces zwyrodnienia plamki żółtej. Wiadomo, że ryzyko powstania raka prostaty u mężczyzn spożywających w tygodniu 10 pomidorów zmniejsza się o ok. 45%. Naukowcy z Uniwersytetu Illinois odkryli obiecujący związek pomiędzy jedzeniem bogatych w likopen pokarmów, a spadkiem zachorowalności na raka gardła. Badania przeprowadzone przez naukowców Uniwersytetów w Manchesterze i Newcastle dowodzą, że pomidory, właśnie dzięki obecności likopenu zwiększają zdolność skóry do ochrony przed światłem ultrafioletowym z siłą porównywalną z wartością 1,3 filtru przeciwsłonecznego.

                                                            Nie dla każdego

Niestety istnieją również jednostki chorobowe, które zmuszają do ograniczenia spożywania pomidorów. Warzywo to zawiera, bowiem związki zwane szczawianami, które tworzą wraz z wapniem odkładane w organizmie złogi. Z tej przyczyny powinny ich unikać osoby chore na reumatoidalne zapalenie stawów i dnę moczanową. Uważać na nie powinny również osoby cierpiące z powodu zgagi. Warto również wspomnieć o właściwościach uczulających pomidora. Powinny ograniczyć je matki karmiące, a do diety dzieci muszą być wprowadzane stopniowo - zmniejszy to ryzyko pojawienia się alergii.
Pomidorowe smakołyki
Jeśli jednak nie jesteśmy w grupie osób, które powinny powstrzymać się od spożywania pomidorów, powinniśmy jak najczęściej cieszyć się jego licznymi zaletami. Według zaleceń żywieniowych należy zwiększyć spożycie warzyw i owoców do 5 porcji dziennie, w których warto uwzględnić spora dawkę pomidorów. Są one niezastąpione zarówno do przygotowania szybkiej, pożywnej przekąski, jak i zdrowego dania głównego. Najbardziej aromatyczne i najbogatsze w witaminy i składniki mineralne są te prosto z krzaka. Jednak z zalet pomidorów możemy korzystać przez cały rok, ponieważ cenne dla zdrowia substancje znajdziemy również w sporządzonych z nich przetworach: przecierach, koncentratach, keczupach, sosach. Przetwory pomidorowe, szczególnie te z dodatkiem oleju są lepszym źródłem likopenu niż surowe pomidory. Warto wspomnieć, iż sosy przygotowane z dodatkiem oliwy podnoszą zawartość likopenu 2-3 krotnie, nawet 24 godziny po jedzeniu, w porównaniu do konsumpcji soków pomidorowych.
box_srodktekstowy

                                                                Praktyczne wskazówki

• Kupując pomidory, wybierajmy te dojrzałe i dobrze wybarwione. Zawierają one więcej beta-karotenu i likopenu.
• Mocny aromat świadczy o tym, że pomidorowi pozwolono spokojnie dojrzewać na krzaku. Przedwcześnie zerwany i “dochodzący” np. na parapecie zawiera o wiele mniej substancji zapachowych.
• Pomidory należy kroić bezpośrednio przed podaniem i jak najszybciej zalać sosem, sokiem z cytryny lub oliwą.-zapobiegniemy w ten sposób wypłynięciu wraz z sokiem cennych substancji.
• Enzym – askorbinaza, znajdujący się w ogórkach niszczy zawartą w pomidorach witaminę C, unikajmy, więc sałatek łączących te dwa warzywa.
• Sałatki z pomidorów doskonale komponują się z świeżymi ziołami, a szczególnie z oregano, bazylią, rozmarynem